İkinci sorum, pandeminin iklim değişikliği ile ilişkisi üzerine. Bu konuda neler söyleyebilirsiniz? Koronavirüs dışında da çeşitli salgınlar yaşandı. Bunların önemli bir kısmının iklim değişikliği ve çevre sorunlarıyla ilişkili olduğunu söyleyen bilim insanları var. Bu konuda ne düşünüyorsunuz?
“İklim değişikliği COVID-19 pandemisinin nedeni midir?” veya “İklim değişikliği COVID-19 pandemisine yol açmış mıdır?” Bu sorunun cevabı evet- hayır değildir. Araştırılması gereken bir sorudur.
İklim koşullarındaki değişimler ekoloji ve biyoçeşitlilik üzerine etki ettiği gibi, halk sağlığı açısından altı önemli göstergeyi de değiştirmektedir.
1- Hastalık örüntüsü
2- Hastalık kaynağı
3- Hastalık etkenlerinin çeşitliliği-yapısı-miktarı-gücü
4- Etkenlerin taşınma yolları
5- Taşıyıcılar
6- Etkenlerin konakladığı canlı ve cansızlar
7- Bulundukları çevre özellikleri
İklim değişikliğiyle bulaşıcı hastalıklar ve/veya vektörlerle bulaşan hastalıklar ilişkisinde sıcaklığın düzensiz ve aşırı artması, düzensiz yağış dağılımı, uzamış mevsimsel geçiş dönemleri, buharlaşmada yaşanan değişim ve artma eğilimi daha fazla sorumlu tutuluyor. Görülen bu farklılıklar hastalığa neden olan etkenlerin dağılımında değişim, artış, çoğalma ve zarar verme gücünde artış; eski hastalıkların yeniden hortlaması, şekil değiştirerek tehdit haline dönüşmesi ile sonuçlanabilmektedir. COVID-19 (SARS-CoV-2) adından da anlaşılacağı üzere, SARS ailesinin yeni üyesidir. SARS-CoV hayvan kaynaklı (yarasalar) bir virüstür.
Şu an COVID-19 pandemisi ile mücadele sürecindeyiz. Öncelikle bireysel düzeyde filyasyon, önleme ve tedaviye; toplumsal düzeyde surveyans ve pandemi yönetimine odaklanmış durumdayız. İklim değişikliği ve pandemi ilişkisini tanımlamak için geriye ve ileriye dönük ekoloji çalışmaları yapmak gerekecektir. Coğrafik Bilgi Sistemleri (CİS) ile doğa, çevre, canlı hayatı örüntüleri ile hastalık yayılımı ve iklim değişikliği parametreleri karşılaştırılarak kaba korelasyonlar, kümelenmeler elde edilebilir. Kümelenmelerin detaylı epidemiyolojik açılımları bize doğruya yakın bir cevap sağlayabilecektir. Bu çalışmalar öncelikli midir? İklim değişikliği ve sağlık ilişkisini çalışan bir halk sağlığı uzmanı olarak, bana sorarsanız, önceliklidir. Dünya Bankası ve DSÖ raporlarında da vurgulandığı gibi; üzerinden zaman geçince unutmamak için, aniden gelişebilecek diğer bir sağlık aciline karşı hazırlıklı olmak için, hazırlıklı olmaktan daha öte, donanımlı, erken uyarı sistemleri mevcut, B planları geliştirilmiş ve hızlı yanıt verebilme kapasitesine sahip bir yapıyı hemen şimdi kurmalıyız.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder