Liberalizm ve Neoliberalizm Arasındaki Fark

12 Nisan 2015

0

11502

Liberal kelimesi politik tartışmalarda büyük bir ima ve anlam ifade eder. Pek çoğu kendisini açıktan liberal olarak ifade etmekten çekinmese de bazıları liberal olarak yaftalanmaktan hoşnut olmaz. Liberalizmin tarihsel kökeni zengin ve çeşitli felsefik dallar meydana getirdi. Ve bu dalların pek çoğu birçok politik ve ekonomik konuda birbirlerinin karşısında yer alırlar.

Liberalizm

Liberalizm Aydınlanma Çağı‘nın bir ürünüdür. John Locke liberal politik düşüncenin mimarı olarak bilinir. Bireylerin doğal hakları, din ile devlet işlerinin ayrılması, toplum sözleşmesi ve diğer pek çok felsefi konsept üzerinde birçok makale, kitap ve yazı yazmıştır. Bu fikirleri ölümünden yıllar sonra pek çok farklı devrimi doğurmuştur. Liberalizmi diğerlerinden farklı ve özgü kılan temel konsept; bireyin toplum içindeki rolünü güçlendirmesi ve mutlak monarşik sistemlere meydan okumasıdır.

Fakat 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında liberalizm bireysel felsefeden toplumsal felsefeye doğru değişim geçirmeye başladı. John Stuart Mill’in faydacı ve pragmatik konseptli yapısına büründü. Liberalizmin politik ve ekonomik sistemler içerisinde sosyal ilerlemeyi toplum ve grup olarak arttırması gerektiği ve ortak çıkarı savunduğu düşünülürdü. Franklin D. Roosevelt 1930’larda bu konsepti “New Deal” olarak şekillendirdi. New deal ekonomide saf liberal yaklaşımın zararlı etkilerinden kurtulabilmek için belirli oranda devletçi yaklaşımın gerekliliğini öngörür. Bu yaklaşım kamu projeleri, sosyal yardım, finans reformu gibi pek çok hükumet altyapısını meydana getirdi.

Bugün liberalizmin modern çevirisi sol düşünce ile ilintilendirilir. New Deal’dan ödünç alınan fikirlerle liberal ekonominin fakirlik ve serbest piyasa kapitalizmi gibi dış etkenlerden etkilenen bireyleri desteklemek için kamu kurumlarını güçlendirdiği düşünülür. Politik haklar noktasında liberalizm azınlıklar için sivil özgürlükleri sağlamak için çabalar. Bu ABD’de yaşayan zencilerden, LGBT’lere kadar geniş bir yelpazeyi kapsar. Günümüz modern liberalizm temsilcileri arasında tüketici hakları savunucusu Ralph Nader, ABD başkanı Barack Obama ve Canada Liberal Parti lideri Justin Trudeau vardır.

Neoliberalizm

Yeni dönemle birlikte liberalizmin yeni bir formu ya da yeni bir yorumlanış şekli neoliberalizm adıyla ortaya çıktı. Modern liberalizmin devlet karşısında bireyi güçsüz bırakmasına eleştirel yaklaşan neoliberaller Adam Smith’in ulusların refahı konseptli kurucu prensiplerine geri döndü. Adam Smith piyasada ekonomik aktivitenin devlet tarafından değil de “görünmez bir el” tarafından sürdürülmesi gerektiğini öne sürmüştü.

Neoliberalizme göre bireylerin serbest piyasada istedikleri gibi üretmesine ve satmasına olanak sağlamak topluma çok büyük bir refah getirecektir.

Neoliberalizm aynı zamanda klasik liberalizm olarak da adlandırılır. Çünkü neoliberalizm liberalizmin ilk çıktığı 18. yüzyıldaki orjinal prensipleri temel alır. Neoliberalizm pazarın ve piyasaların devlet denetiminden kurtulması gerekliliğini ve kamu kuruluşlarının özelleştirilmesini şiddetle savunur.